Tổng quan về chất làm trắng da sử dụng trong dược mỹ phẩm

Làm trắng da là một thói quen có từ rất lâu đời của loài người. Tục lệ cổ xưa này bắt nguồn từ thế kỷ 16 ở các nước châu Á bao gồm Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, làn da trắng luôn gắn liền với sắc đẹp. Bởi thế mà ở thời hiện đại có càng nhiều mỹ phẩm ra đời và phát triển mạnh mẽ. Dưới đây là tổng quan về các chất làm trắng được phép và bị cấm sử dụng trong dược mỹ phẩm.

Các chất làm trắng da phổ biến

Theo tổng hợp của nhóm tác giả thuộc Học viện Da liễu châu Âu, đã xác định được các chất tẩy trắng được sử dụng phổ biến nhất. Trong danh sách được sàng lọc trong các ấn phẩm khoa học có tới 225 chất. Tuy nhiên, chỉ có 62 chất được phát hiện trong các sản phẩm mỹ phẩm trên thị trường và internet. Trong đó, nhóm chất làm trắng da được phép sử dụng có tần suất xuất hiện giảm dần trong mỹ phẩm, bao gồm:

• Acid kojic
• Acid ascorbic
• Arbutin
• Acid lactic
• Acì Glycolic
• Aloestin
• Acid salicylic
• Acid alpha lipoic
• Nicotinamid

Các chất làm trắng da không được phép sử dụng trong mỹ phẩm

Hầu hết các thành phần làm bật tông da có cơ chế thông qua việc ức chế một hoặc nhiều quá trình phân phối và trưởng thành tế bào sắc tố da. Các tác nhân như corticosteroid, hydroquinone, monobenzyl hydroquinone, tretinoin và muối thủy ngân rất hiệu quả trong vấn đề này. Trong tất cả các chất trên, ngoại trừ thủy ngân, thường được bác sĩ da liễu sử dụng để điều trị tổn thương tăng sắc tố (nám, tàn nhang, sạm da sau viêm…). Vì những thành phần này có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng tại chỗ nên cần sự giám sát y tế khi sử dụng. Chính bởi lý do như vậy mà các chất corticoid, tretinoin, muối thủy ngân bị cấm trong mỹ phẩm theo Quy định Cosmetic 1223/2009 của châu Âu.

Cơ chế tác dụng của chất làm trắng da

Đặc điểm của quá trình tăng sắc tố da

Để hiểu được cơ chế hoạt động của chất làm trắng da, trước tiên cùng tìm hiểu qua con đường sinh tổng hợp sắc tố da. Màu da của con người được xác định bởi bốn yếu tố sinh học: melanin (màu cam đen),  hemoglobin (màu xanh), oxyhaemoglobin (màu đỏ) và carotenoids (màu vàng). Trong đó, melanin đóng vai trò quan trọng nhất khi quyết định màu da. Melanin được sản xuất trong melanosome – là các bào quan đặc biệt của tế bào hắc tố. Ở tất cả các chủng tộc, số lượng tế bào hắc tố là như nhau, người có làn da sáng hay sẫm màu chỉ do sự phân bố của melanosome quyết định. Nếu melanosome tập trung nhiều tại 1 chỗ thì tạo thành những điểm sẫm màu (gọi là nám/tàn nhang). Ngoài ra, melanosome cũng có vai trò tạo thành lá chắn bảo vệ da trước tác hại của tia cực tím UV. Nếu da không được bảo vệ sẽ gây sạm màu. Như vậy, màu sắc da bị ảnh hưởng bởi cả yếu tố bên trong và bên ngoài.

Vậy con đường tổng hợp melanin như thế nào?

• Enzym chủ chốt trong quá trình tổng hợp melanin là Tyrosinase (TYR). Sự phiên mã của TYR được kiểm soát kiểm soát bởi yếu tố Microphthalmia (MITF). Ngoài MITF còn chất kích thích sinh hắc tố là hormon alpha-melanocyte (a-MSH).
• Cách mạnh nhất để tác động đến quá trình tổng hợp melanin là tiếp xúc với mặt trời, tạo ra các phản ứng oxy hóa (ROS) như một tín hiệu cho sự tăng sinh của tế bào hắc tố.

Các chất làm trắng da hoạt động như thế nào?

Sự giảm sắc tố da có thể đạt được bằng cách can thiệp trước, trong hoặc sau quá trình tổng hợp melanin. Vì TYR là enzym quan trọng trong cả quá trình hình thành và làm mất sắc tố. Do vậy, TYR là mục tiêu chính để các chất làm trắng da tác động vào. Ngoài ra, còn có thể đánh vào các vấn đề như: loại bỏ phản ứng ROS, ức chế chuyển melanosome, điều chỉnh hormon hoặc tăng cường phân tán melanin.

Bảng tổng quan các tác nhân làm trắng da và phương thức hoạt động

Cơ chế	Chất làm trắng da được phép dùng trong mỹ phẩm ở EU	Chất làm trắng da cấm dùng trong mỹ phẩm ở EU
Ức chế Tyrosinase	Arbutin Lô hội Acid alpha lipoic Acid Kojic	Thủy ngân Hydroquinone Ester monobenzyl
Điều chỉnh hormone		Corticosteroid
Dọn gốc tự do (ROS)	Acid alpha lipoic Acid ascorbic (Vitamin C)
Ức chế melanosome	Nicotinamide
Tăng phân tán melanin	Acid alpha hydroxy Acid salicylic	Tretinoin

Arbutin

Arbutin (ARB) là một beta-glucopyranoside tự nhiên của hydroquinone (HQ) , được tìm thấy trong cây dâu cây. Tại Nhật Bản, nó được sử dụng để điều trị rối loạn sắc tố da. Arbutin có hiệu quả thấp hơn HQ, nhưng được coi là giải pháp thay thế cho HQ bị cấm trong mỹ phẩm. Công thức trong mỹ phẩm có thể lên tới 7% ARB. Tuy nhiên, arbutin cũng chưa thực sự hiệu quả nếu nó còn liên kết glycosid làm hạn chế sự xâm nhập qua da. Chỉ khi thủy phân thành dạng alpha-arbutin hoặc deoxy-arbutin thì mới khắc phục được điều này. Vẫn chưa dừng lại ở đó, mối lo ngại khi thủy phân glycosid arbutin còn giải phóng ra hydroquinone, cộng với quá trình bảo quản có thể sinh vi khuẩn thì arbutin cũng chưa thực sự an toàn. Lời khuyên nên chọn các hãng mỹ phẩm uy tín để sử dụng.

Lô hội

Trong lô hội chứa một dẫn chất flavonoid – Aloesin, có tác dụng ức chế TYR. Đây là chất làm trắng da tiềm năng bởi tính ưa nước, trọng lượng phân tử thấp nên có thể thâm nhập qua da tối đa. Tác dụng ức chế TYR của Aloesin đối với tình trạng tăng sắc tố do tia cực tím đã được chứng minh trên người tình nguyện.

Acid alpha lipoic (LA)

Đây là một acid béo chứa lưu huỳnh có tác dụng điều chỉnh sắc tố da dựa trên cơ chế ức chế TYR. Ngoài ra, LA bị khử thành acid dehydroxylipoic (DHLA) – một chất chống oxy hóa mạnh, có khả năng dọn dẹp gốc tự do. Cả LA và DHLA đều làm sáng da, bật tông da.

Acid Kojic

Acid Kojic (KOJ) là một dẫn xuất trong quá trình lên men tinh bột trong sản xuất rượu gạo Nhật Bản. Nó được nghiên cứu có tác dụng làm sáng da, hỗ trợ trị nám dựa vào cơ chế ức chế enzym Tyrosinase, từ đó ngăn hình thành melanin sẫm màu. Tuy nhiên, nếu dùng lượng lên acid kojic trên da nhạy cảm sẽ gây châm chích, mẩn ngứa. Do đó, có quy định về nồng độ acid kojic được coi là an toàn cho người tiêu dùng khi thoa lên mặt là 1%.

Acid ascorbic

Gốc tự do sinh ra do các bức xạ tia cực tím, gây kích hoạt quá trình hình thành sắc tố. Do đó các tác nhân có khả năng loại bỏ gốc tự do sẽ can thiệp vào các phản ứng oxy hóa để làm sáng da. Acid ascorbic (vitamin C) là chất chống oxy hóa nhanh, tan trong nước nên có tính ổn định, được sử dụng rất phổ biến trong các chế phẩm (cả mỹ phẩm và viên uống) làm trắng da.

Nicotinamide

Đây là dạng hoạt động sinh lý của vitamin B3. Nó được biết là có tác dụng làm sáng da dựa vào cơ chế ức chế vận chuyển melanosome từ tế bào hắc tố sang tế bào biểu bì ở lớp ngoài cùng da. Hiệu quả của nicotinamide đã được chứng minh trong một số nghiên cứu lâm sàng, có khả năng làm trắng da hiệu quả, khả năng dung nạp cao hơn và ít tác dụng phụ hơn chất cấm hydroquinone.

Acid alpha hydroxy (AHA)

Đây là nhóm chất có cùng cấu trúc hóa học, đặc trưng bởi nhóm hydroxyl ở vị trí alpha của nhóm carboxyl. Cấu trúc đơn giản nhất là acid glycolic thuộc nhóm AHA. Các thử nghiệm lâm sàng đã chứng minh hiệu quả của AHA đối với tình trạng da khô ráp và không đều màu. Tuy nhiên, AHA có tác dụng phụ thường gặp nhất là ban đỏ, bong vảy, ngứa và châm chích trên da. Thậm chí là AHA còn làm tăng độ nhạy cảm của da với tia UV (bắt nắng nhiều hơn). Do vậy, trong mỹ phẩm nồng độ AHA khuyến nghị không được vượt quá 10% và độ pH không thấp hơn 3,5.

Acid salicylic (SA)

SA là thành phần được sử dụng trong mỹ phẩm kết hợp với AHA. Cơ chế chính là phân tán sắc tố nhanh và ức chế trực tiếp tyrosinase. Do khả năng phân tán sắc tố (nghĩa là làm sạch/tẩy bề mặt) sẽ tạo điều kiện cho các chất khác thẩm thấu dễ dàng hơn. Chính vì tác dụng này mà việc đáng giá mức độ an toàn của acid salicylic trở nên khó khăn hơn. Tại Việt Nam, đã xuất hiện rất nhiều trường hợp thêm SA vào các chế phẩm kem trộn để quá trình làm trắng da nhanh hơn, nhưng việc lạm dụng SA sẽ gây bào mòn da và mỏng da.

Như vậy, sử dụng mỹ phẩm chứa chất làm trắng da nên hết sức thận trọng. Mỹ phẩm có tính chất đem lại hiệu quả nhanh trông thấy nhưng luôn tiềm ẩn mối nguy hại. Do đó lời khuyên cho các cô nàng đó là, nên chọn các sản phẩm hiệu quả có thể không nhanh bằng nhưng an toàn và lâu dài. Đó là sử dụng viên uống trắng da, có tác dụng từ sâu bên trong. Có như vậy thì tác dụng sẽ kéo dài và bền vững hơn.

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều sản phẩm viên uống được chị em phụ nữ tin dùng, trong đó Viên uống trắng da Natural White Premium Orihiro Nhật Bản được xếp trong top đầu. Sản phẩm có thành phần chính là Vitamin C chống oxy hóa, dọn gốc tự do – chất làm trắng da hợp pháp. Bổ sung thêm là Lysine có khả năng gom hắc tố da, đưa lên bề mặt da để đào thải ra ngoài. Hai thành phần đó đã giúp da trở nên sáng hơn, bật tông trông thấy. Ngoài ra, viên uống trắng da Nhật còn chứa acid hyaluronic, vitamin B5,… vừa cấp ẩm, vừa làm đẹp và tăng sức sống cho làn da.

Tham khảo sản phẩm trực tiếp tại Website Orihiro Việt Nam hoặc thông qua số Hotline 1800555591 để được nhân viên và chuyên gia y tế tư vấn, giải đáp.